Kloop: Соттолуп, 2 миллиард сом айыпка жыгылган Матраимов дагы бир пентхаус сатып алды
Кыргызстандын Бажы кызматынын төрагасынын экс-орун басары жана соттолгон коррупционер Райымбек Матраимов (азыр ал ысымын өзгөртүп, Ысмайылов Райымбек Ысмайылович болуп алган) Бишкектин так борборундагы Эркиндик проспектисиндеги "элита" батиринен дагы бир пентхаус сатып алды. Бул тууралуу Kloop басылмасы жазып чыкты.
2021-жылы февралда Матраимов бажыдагы коррупциялык схемаларды уюштурган деген күнөөсүн мойнуна алган жана бюджетке келтирилген зыяндын ордун толтуруу үчүн 2 миллиард сом төлөгөн. Ошол учурда мурунку чиновник акчаны төлөй албай кыйналган деген жүйө келтиришкен.
Бирок, Kloop жана OCCRP ушул жылдын 22-апрелинде, соттун өкүмүнөн бир-эки ай өткөндөн кийин, Матраимов Бишкектин Эркиндик проспектисиндеги чатырында таажысы бар элиталык үйдөн жаңы пентхаус сатып алгандыгын аныкташкан.
Азырынча канчага сатып алгандыгынын так баасы белгисиз, бирок бир нече кабаттан турган жогорудагыдай 230 кв.м'дин баасы болжол менен $ 200 миңди түзөт.
Мүлктү алуу боюнча жаңы маалыматтар мурдагы бажы кызматкерине карата чыгарылган өкүмдүн натыйжалуулугун жана мамлекеттик бюджетке төлөмдөрдүн ордун толтуртуп коррупцияга шектелген чиновниктерди бошотуу практикасы дагы бир жолу күмөн туудурууда.
Жаңы мүлктү алуудагы жагдайлар дагы суроолорду жаратат.
Мурунку кожоюн Айбек Абдуллаев бул батирдин ээси болуп турганда, ал Бишкек шаарынын Ленин сотунун чечими менен бир жылга камакка алынган. Бирок, камакка алынгандан үч күндөн кийин Матраимов бул батирлерге ээ болгон.
Абдуллаевдин өзү жөнүндө эч кандай маалымат табууга мүмкүн болгон жок, аны менен дагы байланыша албай койдук. Бишкек шаарынын Ленин соту бул материал жарыяланганга чейин батирдин ээсинин камалышынын себептерин түшүндүрө алган жок.
Матраимовдун өкүлү түшүндүрмө берүү өтүнүчүнө жооп берген жок.
Шектүү келишимдер
Бул Матраимовдун коррупциясы Kloop, OCCRP, Bellingcat жана Азаттык радиосунун журналисттери тарабынан ачыкка чыккандан кийин анын кыймылсыз мүлкүнө болгон биринчи дооматтар эмес.
Буга чейин жарыяланган иликтөөдө, журналисттер Матраимов бюджетке 2 миллиард сом төлөп берүү боюнча тергөө менен келишим түзүү үчүн эски имараттардан батирлерди сатып алып, аларды мамлекетке өткөрүп бергенин аныкташкан.
Бул макалада тергөө менен келишим түзүү үчүн Матраимов советтик эски имараттардан кантип батир алганын көрсөтөбүз.
Тергөө боюнча келишим Матраимовго Кыргызстанда түрмөгө кесилбей, айып пул жана компенсация менен чыгып кетүүгө жардам берди. АКШ ага каршы санкцияларды дүйнөлүк Магнитский актынын алкагында жарыялаган жана аны ушул тизмедеги биринчи кыргыз чиновниги кылган.
Мурунку бажы кызматкеринин үй-бүлөсүнүн колдоочусу жана алар колдогон "Мекеним Кыргызстан" партиясынан депутаттыкка талапкер Элнура Алканова андан кийин Матраимовдун туугандарынан жана тарапташтарынан жардам сурап, ушул 2 миллиард сомду төлөө үчүн үй-мүлкүн сатууга аргасыз болгонун (жана үй-бүлө насыя алган) түшүндүрдү.
Бирок, кыймылсыз мүлккө ээ болуунун жаңы фактысы Матраимов такыр жакырланбагандыгын көрсөтүүдө.
Матраимовдун буга чейин белгилүү болгон мүлкүн текшерүү учурунда ал аны эч кимге сатпагандыгы тастыкталды - ал дагы деле Эркиндик проспектисиндеги имараттагы "эски" пентхауска жана Ош шаарындагы батирге ээ.
Бирок, Матраимовдун туугандарынын айрым мүлктөрү ээлерин алмаштырган - мурунку бажы кызматкери менен тергөө бүтүмүнүн бүтүшүнө бир күн калганда, бир жээни Оштогу батирин 2020-жылы октябрь айында саткан, ал эми дагы бир жээни ушул жылдын январь айында ошол эле шаардагы үйүн сатышкан курулуш компаниясына саткан.
Матраимов өзү бул бүтүмдөрдөн кандайдыр бир пайда тапканы белгисиз, бирок бул мүлктүн болжолдуу наркы жаңы пентхаустун баасынан ашпайт.
Матраимов деген ким
OCCRP, Azattyk Radio, Kloop жана Bellingcat тарабынан Борбор Азиядагы аткезчилик жана коррупция боюнча жүргүзүлгөн бир катар иликтөөлөрдүн жыйынтыгында жана былтыркы октябрдагы көтөрүлүштөн кийин Райымбек Матраимовдун бедели түшүп калган.
Революцияга чейин, ал Кытайдан товарларды мыйзамсыз ташууга катышкандыгы жана жашыруун ишкер Хабибула Абдукадыр менен кызматташкандыгы жөнүндө журналисттердин материалдарына карабастан, мурунку бийликтин колдоосуна ээ болгон.
Кыргызстандагы төңкөрүшкө чейин эле Матраимовдордун үй-бүлө мүчөлөрү жана анын тарапкерлери Мекеним Кыргызстандын желеги астында парламентке өтүүгө камынып жатышкан.
Бул партия шайлоодо экинчи орунду ээлеген, бирок массалык нааразычылыктардан улам шайлоонун жыйынтыгы жокко чыгып, бийлик алмашкан.
