Адам өмүрүн алган кырсыктар: бизде жана башка өлкөлөрдө мас айдоочуларды кантип жазалайт
RU

Адам өмүрүн алган кырсыктар: бизде жана башка өлкөлөрдө мас айдоочуларды кантип жазалайт

Негизги жаңылыктар кыскача Telegram каналында

Кыргызстанда өткөн жумада эле Чүй жана Ысык-Көл облустарында айдоочу мас абалында болгон кырсыктан 11 адам каза болду. Садыр Жапаров Ички иштер министрлигине мас абалындагы айдоочулар менен катуу күрөшүүнү тапшырды.

Реакция чагылгандай тез болду. Кыргыз Республикасынын Ички иштер министрлигинин башчысы Улан Ниязбеков жол кырсыктарынын саны азайбаса, МАИнин жетекчилигин кызматтан алаарын билдирди.

Мас абалында унаа айдоо бардык өлкөлөрдө жол эрежесин бузуунун эң олуттуу түрү деп эсептелет. Бирок бул кылмыш үчүн жаза ар жерде ар башка.

Кыргызстан

Кыргызстандын мыйзамдарына ылайык, айдоочулук күбөлүктү жокко чыгаруу каралган эмес.

Кыргызстандын Ички иштер министрлигинин Жол кыймылынын коопсуздугун камсыздоо башкы башкармалыгынын Kaktus.media редакциясы 2021-жылдын январь айынан бери мас абалында унаа башкаргандыгы үчүн 5449 айдоочуга айып пул салынгандыгын билдирди. Бул 2020-жылга салыштырмалуу 38,55% га көп.

Кыргызстанда 2019-жылдын январь айынан бери мас абалында унаа айдагандарга 17,5 миң сом айып пул салынат, чиновниктер 55 миң сом төлөөгө милдеттүү.

Эгерде жөө жүргүнчүгө зыян келтирсе, анда алган жаракаттарынын оордугуна жараша, жол кырсыгынын күнөөкөрү, башкача айтканда, айдоочу ага келтирилген зыяндын ордун толугу менен толтуруп, үч эселенген айып пулун төлөп берүүгө аргасыз болот же транспорт каражаттарын үч жылга чейин башкаруу укугу же үч жылга чейин эркинен ажыратуу каралган.

Жабырлануучунун өлүмүнө же анын ден-соолугуна оор залал келтирүүгө алып келген ушул эле жосун үч жылдан бери транспорт айдоо укугунан ажыратуу менен беш жылдан жети жылга чейинки мөөнөткө эркиндигинен ажыратуу менен жазаланат.

Россия

2020 -жылы Россияда мас абалында унаа айдагандар 300 миң рубль айыпка жыгылган. Бирок 2021 -жылы мыйзам катаалданган, айып пул 300 миңден 500 миң рублга чейин көбөйтүлгөн же бир жылдан эки жылга чейин эркинен ажыратылган. Мындан тышкары, белгилүү кызматтарды ээлөө укугунан алты жылга чейин ажыратууну каралган.

Ошондой эле, жаза катары, эки жылга чейин түзөтүү жумуштары, үч жылга чейин эркиндигин чектөө же үч жылга чейин мажбурлап иштетүү каралган. Кайталап мас абалында унаа башкаргандыгы үчүн эркиндигинен ажыратуунун эң жогорку мөөнөтү үч жылга чейин жогорулады.

Эгерде мас айдоочунун айынан адамдар азап чегип же каза болушса, анда айдоочу жети жылга чейин эркинен ажыратылат.

Казахстан

Кармалган кылмышкер жети жылга укуктарынан ажыратылып, 15 күнгө камакка алынат. Эгерде мас айдоочунун күнөөсү менен адамдар жеңил жаракат алышкан болсо, анда ал жети жылга кошулуп 20 күн камакка алуу укугунан ажыратылат.

Эгерде мас айдоочу кырсыкка учурап, анда жарандар орточо деңгээлде жаракат алышса, анда 7 миң долларга чейин айыппул салынат же ал коомдук жумушка тартылат же бир жылга эркинен ажыратылат. Денеге оор залал келтирүү үчүн, мас айдоочу 21 миң долларга чейин төлөйт, же 1200 саатка чейин коомдук жумуштарга тартылат, же үч жылга чейин эркинен ажыратылат.

Эгерде адам ушундай кырсыктан каза болсо, анда күнөөлүү жети жылга чейин эркинен ажыратылат, ал эми эки же андан көп адам өлсө, анда 10 жылга эркинен ажыратылат.

Эгерде мас айдоочу жол кырсыгынан адам өлүмүнө себеп болсо, анда ага өмүр бою машина айдоого тыюу салынат жана ошого жараша кылмыш жоопкерчилиги каралат.

Мындан тышкары, бир нече жолу мас абалында унаа айдаганда жана эгерде ал буга чейин лицензиясынан ажыратылса, анда айып пул 35 миң долларга чейин же 1200 саатка чейин коомдук жумушка тартылат же беш жылга чейин эркинен ажыратылат.

Өзбекстан

Мас абалында унаа башкаргандыгы үчүн - 25 эсептик көрсөткүчтөгү айып пул (1 минималдуу эмгек акы 223 миң сум) жана үч жылга чейин укуктарынан ажыратуу. Ошол эле укук бузуу айдоочулук күбөлүксүз жасалса - эң аз айлык акынын 40 өлчөмүндө айып пул же 15 суткага чейин камакка алуу.

Көзөмөлдү мас абалындагы адамга өткөрүп берүү үч жылга чейинки мөөнөткө укуктарынан ажыратуу менен 25 эсептик көрсөткүчтө айып салынат.

Айдоочулар тарабынан жол эрежелерин бузуу, анын кесепетинен ден соолукка бир аз зыян келтирүү же олуттуу материалдык зыян келтирүү - эң аз айлык акынын 5тен 7 өлчөмүнө чейин айып салуу же үч жылга чейинки мөөнөткө укуктардан ажыратуу каралган.

Унаага же башка мүлккө зыян келтирип, олуттуу материалдык зыян келтирбеген айдоочулардын жол кыймылынын эрежелерин бузушу эң аз айлык акынын 2 ден 4 өлчөмүнө чейин айып салууга же бир жылга чейин укуктарынан ажыратууга алып келет.

Беларус

Мас абалында унаа башкарганы үчүн - айып пул жана үч жылга укуктан ажыратуу, кайталап бузган учурда - беш жылга же эки жылга эркинен ажыратуу. Кошумчалай кетсек, кайталанган эреже бузулган учурда мас айдоочунун унаасы конфискацияланып, унаа токтотуучу жайга коюлат, анан аукциондо сатылат. Ал эми унаа айдоочунун менчиги болобу же жокпу айырмасы жок.

Сингапур

Мас абалында унаа айдагандар үчүн 5 миң долларга чейин айып пул жана / же алты айга чейин түрмө каралган. Кайталап бузган учурда - 10 миң долларга чейин айып жана / же 12 айга чейин эркинен ажыратылат.

Бирок аларды эл алдында таяк менен токмоктосо болот.

Япония

Эгерде Жапонияда мас айдоочу адамдар жабыркаган жол кырсыгына кабылса, анда жаза курмандыктардын санына, алардын жаракаттарынын жана өлүмдөрүнүн оордугуна жараша болот. Ал беш жылдан баштап өмүр бою эркинен ажыратылышы мүмкүн (эгерде күнөөкөр көптөгөн адамдардын өлүмү менен ири жол кырсыгын жасаган болсо). Эгерде мас айдоочу кичинекей кырсык болгон жерден качып кеткен болсо (өлгөн жана жаракат албаган, оор жаракат алган), анда ал 10 жылга чейин эркинен ажыратылышы мүмкүн.

Эң негизгиси, жүргүнчүлөр унаада мас айдоочу менен отурушса, же 500 миң иена (382000 сом) айып пул алышат, же болбосо үч жылга чейинки чыныгы мөөнөт. Жүргүнчүлөр мас абалында унаа башкарууга тоскоол болбогондуктан, кылмыштын шериктерине теңештирилет.

Малайзия

Мас айдоочу менен кошо анын аялы же башка туугандары түрмөгө жөнөтүлөт. Ал учурда үй-бүлө мүчөлөрү унаада болгонбу же жокпу, такыр маанилүү эмес. Ошентип, алар келечекте жубайына (тууганына) көбүрөөк көңүл буруп калышат.

АКШ

АКШда мас абалында унаа айдагандарга карата жаза ар бир штаттын мыйзамдарынан көз каранды. Мас абалында унаа айдагандардын эң жогорку жазасы - өмүр бою эркинен ажыратуу, үч жылга эркинен ажыратуу жана 10 миң доллардан 25 миң долларга чейин айып пул.

Темаңыз барбы? Kaktus.kg'ге жазыңыз Telegram же WhatsApp: +996 (700) 62 07 60.
url: https://kaktus.kg/2822